Gen Nedir ?
Gen, Canlılarda kalıtımı kontrol eden birime denir.
Hücrelerin çekirdeklerindeki kromozomların üzerinde yer alırlar.
Mendel , genler üzerinde ilk çalışmaları yapmıştır. Modern genetik , onun çalışmaları temelinde doğdu. 1865’te yaptığı araştırmalarının sonuçlarını bir rapor halinde yayımladı.
Bu rapor bilim adamları arasında fazla ilgi görmedi ve 1900’lerde unutuldu.
Ancak bu tarihten sonra Almanya’da Karl Correns , Hollanda’da Hugo de Vries ve Avusturya’da Erich Tschermark von Seysenegg’in yaptıkları aynı konudaki araştırmalar esnasında gün ışığına çıktı.
” Gen” sözcüğünü ise ilk Johannesen (1911) kullanmıştır.
Bundan sonra ki çalışmalar hız kesmeden ilerleyip yoğunlaştı.
Bununla birlikte günümüzde genler konusunda büyük aşamalar kaydedildi, hayvanlarda kopyalama yöntemi ortaya konuldu ve insanların genetik haritaları çıkarıldı.
Kısaca özetleyecek olursak ; Genler , kromozomların üzerinde belli yerleri ve kimyasal formülleri olan birimlerdir. Bir kromozom çiftinin her bir üyesi üzerinde bir gen çiftinin bir teki bulunmaktadır.Kalıtsal özellikler , üreme hücrelerindeki (sperm ve yumurta hücresi) genler ile dölden döle aktarılır.
Genler , mutasyok ile değişikliğe uğrar. Mutasyon oranı olabildiğince düşüktür. Genlerdeki mutasyon oranını artıran etkenler kimyasal maddeler , sıcaklık ve ışınımdır.
Canlıların evrimi, mutasyon vakası ile sıkı sıkıya bağlıdır.
Üreme hücrelerinin genlerindeki mutasyonlar dölden döle aktarılır ve kalıtsal hale getirilir. Olumlu mutasyonlar, canlının yaşama şansına artı katar ve yeni tiplerin ortaya çıkmasına yol açar.
Canlılarda evrim ilerledikçe, genetik kontrol mekanizması da karmakarışık bir hal almıştır.
Genler , kendi benzerini yapabilme yeteneğinde olan DNA moleküllerini oluşturan parçalardır.
DNA molekülleri, bu özelliklerinin yanı sıra hücredeki proteinlerin sentezlenmesine ilişkin bilgileri de taşırlar.
Proteinler, yaşamın devamı için zorunlu olan birçok hücre reaksiyonlarını katalizleyen enzimler olarak hücre faaliyetlerine katılırlar .
Böylece DNA’lar (dolayısıyle genler), protein sentezini kontrol ederek hücredeki bütün olayları yönetmiş bulunurlar.
